Een punt langs het spoor

 Onderstaande tekst verscheen in november 2008 in 'het Bolwerk', Buurtkrant Bergpolder. Dit omdat 'het Spoorpunt' destijds op de nominatie stond om te worden gesloopt. Na jarenlange verkrotting is het gebouw gelukkig (prachtig) gerenoveerd.

'Het Spoorpunt', Insulindestraat, Rotterdam, oktober 2008. Screenshot Google Maps

Over een richel langs een bergkam, op één smal spoor door een dicht woud, haast over het erf van een boerderij: een treinreiziger kan zich een voyeur voelen. De Hofpleinlijn-reiziger kijkt neer op achtertuinen, koekeloert in kamers, en scheert op enkele momenten rakelings langs bebouwing, zoals bij het gebouw ‘Spoorpunt’. Dit gebouw is een klassiek voorbeeld van ‘woekeren met de ruimte’. 

'Het Spoorpunt', Insulindestraat, Rotterdam, mei 2008. Screenshot Google Maps

Volgens de huidige regelgeving had dit woningbouwblok er nooit mogen komen. Het is geschiedenis. Nieuwe vrienden maak je, oude vrienden heb je. De hofbogen zijn gelukkig van de sloop gered, maar een monument heeft meer waarde als het in verbinding staat met de toekomst én met het verleden. Het viaduct leidt de wandelaar door het groen mét een blik op de geschiedenis van de stad. Op zo’n wandeling is dit gebouw als een oude vriend met wie je een gemeenschappelijk verleden deelt. Rotterdam is al zoveel onvervangbare oude vrienden kwijt, dat het geheugen van de stad is aangetast.

'Het Spoorpunt', Insulindestraat, Rotterdam, juni 2017. Screenshot Google Maps

Evenals het Fullerbuilding in New York uit 1902 staat het op een taartpunt, een splitsing van wegen.

Uitgave 'Het Bolwerk', november 2008

Op de afbeelding is een monumentale en grotendeels vrijstaande wolkenkrabber te zien, die zich naadloos in de straatwanden voegt. Een prachtige combinatie van heden en verleden, flair en bescheidenheid, hoogbouw en laagbouw én een demonstratie van de mogelijkheden van architectuur. Architectuur is ruimte maken en bloeit waar die ruimte beperkt is, zoals een plant na het snoeien de krachten bundelt en uitbundiger bloeit dan ooit.

Uitgave 'Het Bolwerk', november 2008

Hoewel [in Vinexwijken, toevoeging 23-10-2018] de wens bestaat om architectuur te maken, ontbreekt de noodzaak daartoe, met alle gevolgen van dien. In dat licht is het jammer, dat het trefzekere ‘Spoorpunt’ recentelijk is opgeleukt met linten en afbeeldingen, terwijl dit helemaal niet nodig was geweest.

'Het Spoorpunt', Insulindestraat, Rotterdam, mei 2016. Screenshot Google Maps

Het gebouw is goed zoals het is: eenvoudig, doeltreffend en sculpturaal. Er is een ritme van subtiele erkers, die de bewoner nét een zijdelingse blik op de straat gunnen die bij de huidige bouw, ondanks de hogere budgetten, maar al te vaak ontbreekt. Aan het verloop in de onderlinge afstand tussen de erkers kun je gedeeltelijk de plattegrond aflezen: bredere woningen op de ondiepe kop, smallere woningen in het diepere deel en een cafeetje op kop, een ontmoetingspunt van mensen en wegen. Bij een eventuele renovatie kan grotendeels gebruik worden gemaakt van de bestaande structuur, die in goede staat lijkt. 

Uitgave 'Het Bolwerk', november 2008.

De toekomstige bewoners hebben uitzicht op het Insulindeplein én op de nieuwe groene ader door de stad. Rotterdam kan met projecten zoals deze díe felbegeerde gezinnetjes (hbo/ac./n.r./fin.onafh./verwerkt verleden) voor de stad behouden die stedelijk willen wonen vanwege de verscheidenheid aan culturele voorzieningen, maar groen en rustig met het oog op de kinderen.

Uitgave 'Het Bolwerk', november 2008, waarin dit stukje oorspronkelijk verscheen.